Opony do samochodów i innych pojazdów mechanicznych

Opony mają ogromny wpływ na właściwości jezdne i bezpieczeństwo na drodze nie tylko w przypadku samochodów, ale także wszystkich innych pojazdów mechanicznych. W tym poradniku podajemy przydatne wskazówki dotyczące zakupu opon i przedstawiamy różne warianty. Zwracamy też uwagę na to, jakie aspekty należy wziąć pod uwagę przy zmianie opon i regulacji ciśnienia w oponach.

1. Podstawowe wskazówki dotyczące zakupu opon

W związku z tym, że opony to jeden z elementów samochodu, które są bardzo podatne na zużycie, należy przy ich zakupie zwracać szczególną uwagę na wysoką jakość wykonania. Ponadto istotne są następujące aspekty:

Wybór odpowiedniego rozmiaru opon dla danego pojazdu. Najprostszym sposobem uzyskania niezbędnych informacji jest sprawdzenie numeru kodu typu (TSN) i numeru kodu producenta (HSN) w dowodzie rejestracyjnym. Alternatywnie informacje o rozmiarze opon można też znaleźć na bokach opon aktualnie używanych.

Indeks nośności odpowiada zawsze określonemu obciążeniu w kilogramach na oponę, którego nie można przekroczyć.

Litera określająca maksymalną prędkość informuje o tym, z jaką prędkością wolno jeździć na danych oponach.

Również na bocznej stronie opony znajdują się istotne dane o jej jakości: Dane UTQG (Uniform Tyre Quality Grade) dostarczają ważnych informacji na temat przyczepności opon na mokrej jezdni (traction), odporności na przegrzanie (temperature) i prędkości zużycia bieżnika (treadwear).

Poniższe wartości wskazują przy tym najniższą dopuszczalną wartość dla danych indeksów:

• Traction: C (im wyższa wartość przyczepności, tym krótsza droga hamowania opony)
• Temperature: C (im wyższa odporność na przegranie, tym szybciej i lepiej opona się schładza)
• Treadwear: 60 (im wyższy wskaźnik tego indeksu, tym dłuższa żywotność opony)

Przy zakupie opon należy zawsze pamiętać o dacie produkcji. Na zewnętrznej stronie opony znajduje się tzw. numer DOT, który wskazuje miesiąc i rok produkcji. Należy pamiętać, że nawet nieużywane opony starsze niż sześć lat nie mogą być sprzedawane jako nowe. Elastyczność materiału zmniejsza się najpóźniej pięć lat po dacie produkcji. Skutkiem tego odpowiednio pogarsza się też przyczepność do podłoża.

Od 2012 roku producenci opon do samochodów osobowych, dostawczych i ciężarowych muszą dostarczać dodatkowe informacje, które mają ułatwić podejmowanie decyzji zakupowych:

• Efektywność energetyczna: Efektywność energetyczna opony może mieścić się w przedziale od A do G. Opony o klasie A charakteryzują się przy tym najniższym zużyciem paliwa.
• Przyczepność na mokro: W tym celu ustalana jest droga hamowania na mokrym podłożu przy 80 kilometrach na godzinę. Wartości mieszczą się w zakresie od A do F: Opony klasy F mają drogę hamowania o sześć metrów dłuższą niż opony klasy A.
• Emisja hałasu: Od 2016 roku w UE obowiązują nowe wartości graniczne emisji hałasu. Jeżeli na etykiecie opony znajduje się symbol z trzema falami dźwiękowymi, opona nie spełnia aktualnych wartości granicznych. W zakresie dopuszczalnej wartości mieszczą się opony z dwiema falami dźwiękowymi. Jeśli dany egzemplarz ma tylko jedną falę dźwiękową, emisja hałasu jest niższa od wartości granicznych o więcej niż trzy decybele.

Przy zakupie opon należy upewnić się, że głębokość bieżnika jest wystarczająca. W UE musi to wynosić co najmniej 1,6 milimetra. Dla lekkich motocykli i motorowerów wymagana jest w Niemczech głębokość profilu wynosząca co najmniej jeden milimetr. W przypadku opon zimowych zaleca się co najmniej cztery milimetry.

2. Opony samochodowe

Przed zakupem opon należy najpierw rozważyć, czy chcemy przejść na opony całoroczne, czy też sezonowo przestawiać się na opony letnie i zimowe. Poniżej przedstawiamy dokładnie poszczególne warianty oraz ich właściwości.

2.1 Opony zimowe

Aby nie bać się nagłego ochłodzenia, opadów śniegu czy lodu, należy używać opon zimowych od października do Wielkanocy. Większość opon posiada z boku oznaczenie M+S. Oznakowanie to nie jest jednak chronione – lepsze są opony samochodowe z symbolem Three Peak Mountain (symbol płatka śniegu).
Opony zimowe z tym oznaczeniem przeszły standardowy test trakcyjny zgodnie z amerykańskimi przepisami.

Poniżej przedstawiamy wybrane opony zimowe różnych producentów, które charakteryzują się bardzo dobrymi właściwościami w przypadku zaśnieżonej lub mokrej jezdni:

Michelin Alpin A4 91 H

• Wysoki komfort toczenia
• Bezpieczna jazda w każdych warunkach pogodowych
• Efektywność energetyczna: E
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: C
• Wysoki przebieg
• Emisja hałasu: 70 dB

Pirelli Winter 210 Snowcontrol 3 91 H

• Pierwszej klasy profil zimowy
• Idealna jazda nawet na mokrej nawierzchni
• Efektywność energetyczna: E
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: B
• Krótka droga hamowania na mokrej jezdni
• Bardzo dokładne skręcanie
• Emisja hałasu: 72 dB

Continental WinterContact TS 850 91 H

• Bardzo dobre rezerwy bezpieczeństwa w zakresie aquaplaningu
• Niski opór toczenia
• Efektywność energetyczna: C
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: C
• Nienaganna jakość jazdy na mokrej lub zaśnieżonej jezdni
• Emisja hałasu: 72 dB

Bridgestone Blizzak LM-32 91 H

• Bezpieczna jazda na mokrej i suchej jezdni
• Dobra relacja jakości do ceny
• Efektywność energetyczna: F
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: E
• Emisja hałasu: 72 dB

2.2 Opony letnie

Od Wielkanocy do października można przejść na opony letnie. W bardzo zimnych i mokrych warunkach pogodowych w kwietniu dobrze jest jednak pozostać przy oponach zimowych tak długo, aż temperatury zaczną systematycznie się ocieplać.

Poniżej znajdują się wybrane opony letnie różnych producentów, które oferują najlepszy stosunek ceny do wydajności:

Vredestein Sportrac 5

• Bardzo dobra charakterystyka jazdy w suchych i mokrych warunkach
• Krótka droga hamowania
• Efektywność energetyczna: C
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: E
• Wysoki przebieg
• Emisja hałasu: 70 dB

Dunlop Sport BluResponse

• Bardzo dobre wartości hamowania na suchych i mokrych jezdniach
• Niskie oznaki zużycia
• Efektywność energetyczna: C
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: B
• Emisja hałasu: 67 dB

Goodyear EfficientGrip Performance

• Wysoka przyczepność w mokrych warunkach
• Krótkie drogi hamowania
• Efektywność energetyczna: B
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: A
• Emisja hałasu: 68 dB

Hancook Optimo Kinergy Eco K425

• Szczególnie przystępna cenowo
• Bardzo dobra charakterystyka jazdy w suchych warunkach drogowych
• Klasa efektywności energetycznej: C
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: B
• Emisja hałasu: 69 dB

2.3 Opony całoroczne

Opony całoroczne powinny w miarę możliwości łączyć cechy opon letnich i zimowych. Wybór zestawu opon tego typu eliminuje roczny koszt i czas poświęcany na wymianę opon. Niemniej jednak opony całoroczne wiążą się z pewnymi problemami, zwłaszcza w przypadku dużych ilości śniegu. Poniżej zebraliśmy zalety i wady opon całorocznych:

Opony całoroczne są dobrą alternatywą dla kierowców, którzy podróżują głównie w obszarach ubogich w śnieg i jeżdżą prawie wyłącznie na krótkich dystansach. Natomiast kierowcy z dużym rocznym przebiegiem powinni posiadać jeden zestaw opon zimowych i jeden zestaw opon letnich. Opony zimowe są niezbędne, zwłaszcza w miejscach, gdzie zwykle spada dużo śniegu.

Dobrym wyborem na każdą porę roku będą następujące opony całoroczne:

Goodyear Vector 4Seasons

• Zapewnia stabilność latem i wystarczającą przyczepność zimą
• Wysoki przebieg
• Nienaganna jazda
• Klasa efektywności energetycznej: E
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: E
• Emisja hałasu: 69 dB

Vredestein Quatrac 5

• Dobra wydajność o każdej porze roku
• Spokojne toczenie
• Krótka droga hamowania na mokrej jezdni
• Klasa efektywności energetycznej: C
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: C
• Emisja hałasu: 69 dB

Pirelli Cinturato All Season

• Zaprojektowana specjalnie do małych samochodów
• Dobra przyczepność w każdych warunkach pogodowych
• Klasa efektywności energetycznej: C
• Przyczepność na mokrej nawierzchni: B
• Emisja hałasu: 69 dB

2.4 Jakie opony pasują do moich nawyków jazdy?

Oprócz warunków pogodowych w wyborze odpowiedniego zestawu opon decydującą rolę odgrywa również Twój indywidualny styl jazdy. Aby znaleźć odpowiedni wariant dla swoich potrzeb, należy przed zakupem zadać sobie następujące pytania:

• Z jaką średnią szybkością jeździsz i czy opony wytrzymują maksymalną prędkość, jaką chcesz osiągnąć?
• Czy jeździsz tylko na krótkich czy też na długich dystansach?
• Jakie opony zalecane są do Twojego pojazdu?
• Jaki jest twój budżet?

3. Opony do samochodów ciężarowych

Opony do samochodów ciężarowych muszą wytrzymać ciężar większy niż 3,5 tony: Znajduje to odzwierciedlenie w wyższych przekrojach i szerszych powierzchniach nośnych w porównaniu z oponami do samochodów osobowych. W szczególności ze względu na wysokie obciążenie, do jakiego samochód ciężarowy jest przeznaczony, należy przy wyborze opon zadbać o solidną konstrukcję, wysoki przebieg i maksymalną oszczędność paliwa. Trzeba również pamiętać, że w zależności od osi wymagana jest inna opona. Zasadniczo istnieją następujące położenia osi:

• oś kierownicza
• przyczepy / naczepy
• oś podnoszona
• oś napędowa

Ponadto opony do samochodów ciężarowych są jeszcze bardziej związane z danym przeznaczeniem niż ma to miejsce w przypadku innych pojazdów. Ogumienie zależy tu od następujących wariantów zastosowania:

• na placu budowy
• transporty regionalne lub dalekobieżne
• jazda terenowa
• całkowite ogumienie pojazdów z napędem na cztery koła
• na terenie Alp

4. Opony do motorowerów i motocykli

Przy podejmowaniu decyzji o wyborze opon do motoroweru czy motocykla należy pamiętać przede wszystkim o dostatecznej głębokości bieżnika opony (w przypadku motorowerów: co najmniej 1 mm, w przypadku motocykli: 1,6 mm). Ponadto kluczową rolę odgrywa ciśnienie powietrza, jakość opon i ich oznakowanie, które dostarcza informacji na temat szerokości i konstrukcji opony oraz dozwolonych prędkości.

Często występuje również tak zwane przypisanie opon do określonych pojazdów przez producenta. Odpowiednie informacje na temat opon wpisywane są na przykład w przypadku motocykli w dowodzie rejestracyjnym (karcie) pojazdu. Zlekceważenie przypisania danej marki i założenie opon, które nie są przeznaczone do motocykla, powoduje wygaśnięcie dopuszczenia do eksploatacji.

Dopuszczonymi oponami dla motorowerów lub skuterów są warianty opon Heidenau i Schwalbe.

Opona Heidenau do motorowerów / skuterów M3, 16 cali	Opona Heidenau do motorowerów / skuterów M4, 16 cali

Opona do motoroweru Schwalbe HS 241 TT (21x2.25) 2 1/4 -17 28B	Opona Heidenau do motorowerów / skuterów K36/1, 17 cali

W ostatnich latach znormalizowano oznakowanie opon: Japońska norma dotycząca opon JATMA to ciąg liter i cyfr na boku opony motocyklowej. Dostarcza ona informacji na temat maksymalnej nośności, średnicy obręczy, daty produkcji i kategorii prędkości, wysokości i szerokości opon. Przy wyborze opon należy zawsze upewnić się, że szerokość opony jest zgodna z daną szerokością obręczy. Na boku opony, podobnie jak w przypadku opon do samochodów osobowych, można również znaleźć informacje UTQG (Uniform Tyre Quality Grade).

Przed zakupem należy też rozważyć, czy oprócz opon letnich potrzebne będą również opony zimowe: Wielu motocyklistów korzysta ze swoich pojazdów wyłącznie w miesiącach letnich, dzięki czemu można zrezygnować z dodatkowego zestawu opon.

Do sprawdzonych producentów opon motocyklowych należą:

• Pirelli
• Dunlop
• Continental
• Metzeler
• Bridgestone
• Michelin

4.1 Wskazówki dotyczące postępowania z nowymi oponami motocyklowymi

Motocykliści powinni pamiętać, że odpowiednie opony rozwijają w pełni swoje zalety dopiero po osiągnięciu określonej temperatury roboczej. W trakcie tego procesu zmienia się również charakterystyka hamowania, krzywa i stabilność jazdy, opór toczenia i zwrotność. Szybkość osiągnięcia temperatury roboczej zależy od mieszanki gumowej: Miękka mieszanka gumowa wymaga wyższej temperatury roboczej niż mieszanka twarda. Zwykle odpowiednie dane umieszczane są przez producenta, który informuje o tym, kiedy temperatura robocza jest z reguły osiągana.

4.2 Jakie opony motocyklowe do mojej maszyny?

Kupując opony motocyklowe, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na prawidłową szerokość i wysokość opon. Ponadto kluczową rolę w podejmowaniu decyzji o zakupie odgrywają następujące aspekty:

• Twój własny styl jazdy
• Teren jazdy

Liczne modele są przeznaczone na przykład do codziennego użytku, podczas gdy inne są pomyślane specjalnie pod kątem jazdy terenowej lub sportowej. Dlatego należy sobie wcześniej przemyśleć, co ma być głównym celem wykorzystania motocykla.

5. Inne opony

Oprócz opon do samochodów osobowych i motorowerów istnieje również szereg innych modeli przeznaczonych do konkretnych pojazdów. Oto mały wybór tych opon:

Opony do ciągnika	Opony do quada

Opony do hulajnogi	Opona do transportera

6. Zmiana opon

Zmiana opon w warsztacie może być bardzo kosztowna. Dzięki pewnym umiejętnościom i podstawowej wiedzy możesz samodzielnie zmieniać opony swojego pojazdu. Należy przy tym wziąć pod uwagę następujące aspekty:

• Używać właściwego narzędzia. Podnośnik, klucz do opon i śrubokręt to standardowe wyposażenie przy każdej zmianie opon.
• Pamiętaj, aby przed przystąpieniem do zmiany opon zaciągnąć hamulec ręczny oraz wrzucić pierwszy bieg.
• Teraz możesz odkręcić śruby o ćwierć obrotu i podnieść samochód zgodnie z zaleceniami producenta.
• Kolejny krok to całkowite zdjęcie opon i wyczyszczenie powierzchni styku z kołem przed zainstalowaniem kolejnego zestawu. Zaleca się również sprawdzenie tarcz i klocków hamulcowych.
• Po wykonaniu tych czynności możesz nałożyć opony i śruby kół z określonym momentem obrotu. Pamiętaj przy tym, aby przednie opony z poprzedniego sezonu założyć teraz na tylną oś.
• Po przejechaniu 50 kilometrów z nowymi oponami sprawdź, czy śruby są nadal mocno dokręcone.
• W zależności od pory roku przechowuj zestaw opon, które nie są w tym czasie potrzebne. Najlepsze do tego są ciemne, suche i chłodne miejsca. Przechowywanie opon z obręczami wymaga ułożenia ich jedna na drugiej lub zawieszenia na hakach na ścianie. W przypadku przechowywania bez obręczy wskazane jest ustawienie opon w pionie. Ponadto przed przechowywaniem warto zwiększyć ciśnienie powietrza w oponach o 0,5 bara: Zwłaszcza w miesiącach letnich opony tracą więcej powietrza i mogą ulec uszkodzeniu.

7. Prawidłowe ciśnienie w oponach

Prawidłowe ciśnienie w oponach jest istotnym czynnikiem bezpieczeństwa. Informację, jaka to powinna być wartość, można znaleźć w dokumentach pojazdu lub na naklejce w pobliżu drzwi samochodu. Korzystając z urządzeń do pomiaru ciśnienia w oponach na stacjach paliw, należy dokładnie zastosować się do odpowiednich instrukcji i informacji zawartych w dokumentach pojazdu. Nowoczesne samochody posiadają też zwykle system monitorowania ciśnienia w oponach (TPMS): Dostarcza on informację do komputera pokładowego, jeśli dochodzi do utraty ciśnienia w ogumieniu.

Uważaj również, aby pomimo oszczędności paliwa nie utrzymywać zbyt wysokiego ciśnienia w oponach. Powoduje to szybsze zużywanie się opony i utratę przyczepności do podłoża. Wyższe ciśnienie w oponach ma sens tylko wtedy, gdy obciążenie pojazdu jest znacznie zwiększone (na przykład podczas podróży urlopowych): nie powinno ono jednak wówczas przekraczać zalecanych wartości o więcej niż 0,2 bara.

8. Często zadawane pytania

• O czym muszę pamiętać w przypadku opon, aby zmniejszyć zużycie paliwa?

  Przy zakupie należy najpierw upewnić się, że opona ma możliwie dobrą wydajność paliwową. Ponadto muszą być zawsze założone odpowiednie opony na dany sezon i ustawione odpowiednie ciśnienie powietrza.

• Czy opony mają datę ważności?

  Opony należy wymienić najpóźniej po dziesięciu latach. Jednak nawet już po sześciu latach opony mogą wykazywać uszkodzenia lub pęknięcia starzeniowe. Dlatego należy zadbać o to, aby opony były regularnie sprawdzane w specjalistycznym warsztacie.

• Kiedy zaleca się zmianę opon?

  Opony letnie powinny być używane od Wielkanocy do października, a opony zimowe przez resztę roku. Są to jednak tylko wartości orientacyjne. Przy zmianie opon należy również brać pod uwagę aktualną pogodę.