Chili: Najostrzejsza przyprawa w kuchni

Chili to tak naprawdę bliski krewniak papryki. Zarówno świeże, jak i suszone jest doskonałą przyprawą, a jego łagodniejsze odmiany są apetyczną przekąską. W zależności od rodzaju, wielkości i stopnia dojrzałości, aromat tych małych pikantnych papryczek może być ostry, dymny, ziemisty, ognisty, owocowy, a czasem nawet słodki. I właśnie za tę różnorodność je kochamy! Doskonale smakują nadziewane, marynowane w occie, suszone w płatkach i sproszkowane jako przyprawa lub przetworzone w ostrych sosach, takich jak sambal oelek i tabasco.

Chili jest rośliną z gatunku Capsicum (papryka) i należy do rodziny psiankowatych. Jej nazwa wywodzi się z azteckiego języka nahuatl, w którym słowo „chili” oznacza „czerwony”. Tutaj dowiesz się, co z botanicznego punktu widzenia jest tak wyjątkowego w tej roślinie i w jaki sposób przed wiekami trafiła do Europy.

Chili nadaje potrawom wspaniały aromat i skutecznie pobudza metabolizm. Ale to nie są jedyne właściwości tego warzywa! Tutaj dowiesz się, co zawierają w sobie te ostre papryczki, jakie jest ich działanie w organizmie i kto powinien uważać na ostre potrawy.

Małe, średnie lub duże, czerwone, żółte, pomarańczowe albo zielone – i imponująca skala ostrości: Nie ma dwóch takich samych papryczek chili. Na świecie istnieje od 3 do 4 tysięcy rodzajów tego warzywa, które różnią się także smakiem. To, co je łączy, to pikantny smak. Bardziej lub mniej intensywny, w zależności od odmiany. Ostrość potraw zawierających kapsaicynę, obecną np. w papryczkach chili, można określić za pomocą tzw. skali Scoville'a. Podczas gdy papryka jalapeño osiąga wartości od 2500 do 5000 w skali Scoville'a i jest już uważana za dość ostrą, odmiana chili Bhut Jolokia wyróżnia się piekielną wartością 1000 000 jednostek.

Dla porównania: Zwykła słodka papryka ma wartości od 0 do 10, a peperoni od 100 do 500. W handlu często rozróżnia się smak łagodny, ostry i bardzo ostry. Niestety sam kolor nie jest wiarygodnym wskaźnikiem tego, jak pikantne są owoce. Jednak często zastosowanie ma zasada: Im mniejsze papryczki , tym są one ostrzejsze.

Teoretycznie zawsze możemy się cieszyć ostrym smakiem chilli: Przez cały rok dostępne są świeże strączki z importu, a także suszone – w całości, w płatkach lub mielone. Tutaj dowiesz się, gdzie dokładnie uprawia się te pyszne pikantne warzywa i jak się je zbiera:

Gdzie uprawia się chili?

Nadal powszechnie uprawia się je w krajach, z których pochodzi, czyli w Ameryce Południowej i Środkowej. Jednak główne obszary upraw znajdują się obecnie w Meksyku, Indiach, Indonezji, Tajlandii, Japonii i Chinach. Chili hoduje się także w niektórych krajach afrykańskich, w tym w Nigerii i Tanzanii, w południowej Europie i na południu Ameryki Północnej – często są to uprawy wielkoobszarowe. Przecież na całym świecie jest duże zapotrzebowanie na te ostre odmiany papryki. Dzięki wszechstronnemu zastosowaniu produkuje się z nich nie tylko przyprawę, ale także ogniste salsy i gotowe pasty.

Jak zbiera się paprykę chili?

Gdy owoce są dojrzałe, zwykle nie opadają, lecz wysychają. Ponieważ są one w różnych fazach dojrzałości, zbiera się je ręcznie – w przypadku niektórych odmian nawet niedojrzałe. Przy uprawach wielkoobszarowych do zbiorów wykorzystuje się również maszyny, ale do usuwania łodyg nadal niezbędna jest praca ręczna. Jeśli papryczki są przerabiane na płatki lub proszek, suszy się je na słońcu. W tym celu należy je kilkakrotnie obracać.

Czy można samodzielnie uprawiać chili?

Te papryczki rozgrzewają, ale i same lubią gorący klimat. Dlatego z rozpoczęciem samodzielnej uprawy należy poczekać, aż miną majowe przymrozki. Dopiero wtedy sadzi się je na zewnątrz. Oczywiście własną uprawę można rozpocząć wcześniej w szklarni. Albo na parapecie w specjalnej ziemi hodowlanej. Dobrą porą jest wtedy połowa lutego lub początek marca. Miejsce uprawy nie powinno być zbyt ciepłe, ale musi być jasne i zabezpieczone przed przeciągami.

Aby roślina dobrze rosła na rabacie, potrzebuje najcieplejszego, słonecznego i osłoniętego od wiatru stanowiska. Gleba powinna być luźna, bogata w składniki odżywcze i mieć odczyn od obojętnego do lekko kwaśnego. Rośliny na rabatach należy sadzić w odległości 40–60 cm i dobrze podlewać. Warto podeprzeć je tyczkami. Papryczki chilli zasadzone w doniczce należy dobrze podlewać, ale trzeba uważać, aby ich nie przelać. Najlepiej wybrać doniczkę, która zapewnia odpływ nadmiaru wody.

Przechowywanie świeżej papryki chilli

Chili zachowuje trwałość przez co najmniej tydzień, jeśli jest trzymane w lodówce, najlepiej w szufladzie na warzywa. Świeże papryki można również zamrozić. Małe strączki wystarczy opłukać gorącą wodą i starannie wysuszyć. Następnie włożyć je wraz z łodygami do woreczka do zamrażania. Można je przechowywać do dziesięciu miesięcy przed dalszą obróbką.

Suszenie papryki chilli

Proces suszenia przebiega szczególnie szybko, jeśli mamy dehydrator. Jednak papryczki chilli o cienkiej warstwie miąższu można również suszyć bez użycia tego urządzenia. Nawlecz pojedyncze strąki na sznurek i powieś w suchym, najlepiej ciepłym miejscu. Suszone papryczki można przechowywać przez kilka miesięcy. 

Papryczki chilli są dostępne w postaci strączków, płatków lub proszku i dodają smaku zarówno gorącym, jak i zimnym potrawom. Małe strączki są zwykle siekane i dodawane do potraw. Drobno pokrojone zielone jalapeños i inne odmiany papryki dodają pizzy pikantności. Chili w proszku i płatkach można bezpośrednio dodawać do potraw. Aby goście przy stole mogli według uznania doprawić swoje dania, można rozdrobnić paprykę w shakerze lub młynku i uzyskać w ten sposób subtelne niuanse ostrości. Z kolei płatki chili są doskonałym dodatkiem i efektownym kolorystycznym akcentem wyrafinowanych domowej roboty czekoladek, czekoladowych muffinek oraz deserów. Kontrast słodkich i ostrych akcentów podbija smak.

Przydatna wskazówka: Jeśli podczas gotowania do garnka dostanie się zbyt dużo chili, możesz złagodzić smak odrobiną śmietany, mleka kokosowego lub crème fraîche. Znając już plan ratunkowy, uda ci się przyrządzić wiele pysznych potraw z tą ostrą przyprawą.